- Τα σημερινά θέματα
στη Νεολληνική Γλώσσα
- Εκτιμήσεις θεμάτων
- Προτεινόμενες απαντήσεις
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ
(ΟΜΑΔΑ A΄)
ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ Β΄)
ΠΕΜΠΤΗ 29 ΜΑΪΟΥ 2014
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΗΜΕΡΗΣΙΑ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)
ΚΕΙΜΕΝΟ
Ένα σημαντικό πρόβλημα του καιρού μας είναι η μεγάλη αύξηση της εγκληματικότητας, ιδίως των νέων. Σε σημαντικό βαθμό οφείλεται στην έλλειψη υγιούς οικογενειακού περιβάλλοντος, στην απουσία διαπαιδαγώγησης και παραδείγματος που να εμπνέει πίστη στις ηθικές αξίες και να τους δίνει υγιείς στόχους και ιδανικά, στην ανεργία, στη χρήση ναρκωτικών και στην έκθεση σε μια υποκουλτούρα βίας, μέσα από τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. […] 1
Η αύξηση της εγκληματικότητας και παραβατικότητας των νέων έχει επιβεβαιωθεί σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως μαρτυρούν στοιχεία στατιστικών ερευνών και μελετών. Για την αντιμετώπιση του φαινομένου αυτού στο περιοδικό Time χαρακτηριστικά αναφέρεται: «[…] Πρέπει να αναρωτηθούμε τι θα κάνουμε εμείς η ενήλικη κοινότητα; Ναι, η βιομηχανία της ψυχαγωγίας πρέπει να σταματήσει “να πουλάει βία” στα παιδιά. Ναι, η βιομηχανία όπλων πρέπει να σταματήσει ν’ αγωνίζεται να κάνει τα όπλα προσιτά σε όλους. Ναι, οι πολιτικοί χρειάζεται να δουν αυτά τα θέματα με μία ειλικρινή και διακομματική προσπάθεια και όχι απλά ως μέσα αντιπαράθεσης στις κομματικές εκστρατείες. Και ναι, τα ΜΜΕ πρέπει να κάνουν περισσότερα από το να χρησιμοποιούν τις τραγωδίες για εντυπωσιακούς τίτλους. Αλλά και τι μερίδιο ευθύνης θ’ αναλάβουμε εμείς τα άτομα;»
Κοινωνιολόγοι και ψυχολόγοι καλούνται να ερμηνεύσουν το φαινόμενο αναζητώντας τα αίτια της εγκληματικότητας. […] Γάλλοι κοινωνιολόγοι που ερεύνησαν το πρόβλημα της βίας στα σχολεία, επισημαίνουν ότι η λύση πρέπει ν’ αναζητηθεί στην «αποκατάσταση της λειτουργίας των θεσμών» και όχι τόσο στα μέτρα επιτήρησης. Βασικές αιτίες θεωρούνται: τα οικονομικά προβλήματα, ο κοινωνικός αποκλεισμός, η ανασφάλεια στον τομέα της εργασίας και οι ολοένα διογκούμενες ανισότητες.
Ιωάννης Π. Τσαχαγέας, 2006, «Η ανθρωπότητα σε κρίση θεσμών και αξιών», Εκδόσεις Γκοβόστη, Αθήνα (Διασκευή).
1. Το σύμβολο […] σημαίνει ότι παραλείπεται κείμενο.
ΘΕΜΑΤΑ
Α1.Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (80 -100 λέξεις).
Μονάδες 25
Β1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 60-80 λέξεων το περιεχόμενο της παρακάτω περιόδου: «Ναι, η βιομηχανία της ψυχαγωγίας πρέπει να σταματήσει “να πουλάει βία” στα παιδιά».
Μονάδες 10
Β2. α. Να βρείτε τον τρόπο ανάπτυξης της πρώτης παραγράφου του κειμένου: «Ένα σημαντικό … τηλεόραση» και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
(Μον. 4)
β. Να γράψετε τα δομικά μέρη της ίδιας παραγράφου.
(Μον. 6)
Μονάδες 10
Β3. α. Να γράψετε από ένα αντώνυμο για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις: σημαντικό, απουσία, ενήλικη, σταματήσει, ανασφάλεια.
(Μον. 5)
β. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις: πίστη, στόχους, αναφέρεται, μερίδιο, ερμηνεύσουν.
(Μον. 5)
Μονάδες 10
Β4. α. Να αιτιολογήσετε τη χρήση των σημείων στίξης (εισαγωγικά) στις παρακάτω περιπτώσεις:
- «Πρέπει να αναρωτηθούμε … εμείς τα άτομα;»,
- «να πουλάει βία».
(Μον. 2)
β. Να εντοπίσετε στο κείμενο μία έκφραση με μεταφορική σημασία.
(Μον. 3)
Μονάδες 5
Γ1. Σε ένα άρθρο 400-500 λέξεων που θα δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας, να αναφέρετε μορφές ενδοσχολικής βίας που γνωρίζετε και να προτείνετε τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου.
Μονάδες 40
ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥΣ
1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνον τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Δεν επιτρέπεται να γράψετε καμιά άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα.
4. Να γράψετε τις απαντήσεις σας μόνον με μπλε ή μόνον με μαύρο στυλό ανεξίτηλης μελάνης.
5. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
6. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.
7. Ώρα δυνατής αποχώρησης: 10.00 π.μ.
KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ
ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΘΕΜΑΤΩΝ
Τα θέματα των πανελλαδικών εξετάσεων της Νεοελληνικής Γλώσσας των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑΛ) κρίνονται προσιτά και ανάλογα των δυνατοτήτων των μαθητών. Συγκεκριμένα το κείμενο του Γιάννη Τσαχαγέα που δόθηκε για περιληπτική απόδοση του νοήματός του (Α’ ερώτημα - ζητούμενο) αναφέρεται στην αύξηση της εγκληματικότητας των νέων. Τα ερωτήματα – ζητούμενα του Β’ μέρους είναι σαφή, συγκεκριμένα, εύληπτα και καλύπτουν βασικά μέρη της διδαγμένης ύλης.
Τέλος, το ζητούμενο Γ’, η παραγωγή λόγου αφορά στη σύνταξη ενός άρθρου που θα δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου με θέμα την ενδοσχολική βία και ειδικότερα τις μορφές της και τους τρόπους αντιμετώπισής της. Το ζητούμενο αυτό θέμα ανήκει σε κύρια θεματική ενότητα του σχολικού βιβλίου.
Συγκριτικά με τα θέματα της περσινής χρονιάς, τα φετινά εκτιμούνται ως πιο εύκολα.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΕΠΑ.Λ. (ΟΜΑΔΑΣ Α΄) ΣΤΗΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Α. Το κείμενο αναφέρεται στην εγκληματικότητα των νέων. (Θέμα του κειμένου) Αρχικά, σημειώνεται ότι για την άνοδο της νεανικής εγκληματικότητας που αποδεικνύεται και στατιστικά στην Ευρώπη, ευθύνονται το ακατάλληλο οικογενειακό κλίμα, η έλλειψη ανατροφής με ηθικά ιδεώδη, η ανεργία, η χρήση ναρκωτικών ουσιών και η προβολή βίας από τα Μέσα Ενημέρωσης (1η+ 2η) Ακόμα, τονίζεται ότι για να αντιμετωπιστεί πρέπει να μην την προβάλλουν τα μέσα ψυχαγωγίας, να περιοριστεί η παραγωγή όπλων, να συνεργαστούν οι παρατάξεις , να δραστηριοποιηθούν τα Μέσα Ενημέρωσης (3η) και να εξυγιανθεί η λειτουργία των θεσμών. (4η) Τέλος, υπογραμμίζεται ότι αίτια αποτελούν οι οικονομικές
δυσχέρειες, η περιθωριοποίηση, η επαγγελματική αβεβαιότητα και οι εντεινόμενες ανισότητες.(4η)
Β.1. Αποτελεί γεγονός ότι η ψυχαγωγία επηρεάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό την σκέψη και την βούληση των ανθρώπων. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους ανθρώπους που είναι παιδικής ηλικίας. Επίσης, είναι γεγονός ότι η βία προβάλλεται έντονα στην ψυχαγωγία με αποτέλεσμα να ωθούνται πολλά παιδιά προς αυτήν. Επομένως, αν η βία ελαττωθεί στην ψυχαγωγία, τότε πολλά παιδιά δεν θα εξοικειώνονται με αυτήν και θα την αποστρέφονται.
Β.2. α) Αιτιολόγηση :Στην παράγραφο αιτιολογείται η ανάπτυξη της βίας.( Ένα σημαντικό πρόβλημα του καιρού μας είναι η μεγάλη αύξηση της εγκληματικότητας,ιδίως των νέων Σε σημαντικό βαθμό οφείλεται στην έλλειψη υγιούς οικογενειακού περιβάλλοντος, στην απουσία διαπαιδαγώγησης …μέσα από τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. )
β)Θεματική Περίοδος: Ένα σημαντικό πρόβλημα….ιδίως των νέων. Λεπτομέρειες: Σε σημαντικό βαθμό…..τηλεόραση.
Κατακλείδα: Δεν υπάρχει.
Β.3. α) σημαντικό: ασήμαντο/ απουσία: παρουσία/ ενήλικη: ανήλικη/ σταματήσει: συνεχίσει/ ανασφάλεια: ασφάλεια β) πίστη: εμπιστοσύνη/ στόχους: σκοπούς/αναφέρεται: σημειώνεται/ μερίδιο: ποσοστό, τμήμα, μέρος/ ερμηνεύσουν: εξηγήσουν
Β.4. α) «Πρέπει να αναρωτηθούμε…άτομα;» : Παραπομπή σε κείμενο/ απόσπασμα κειμένου. «να πουλάει βία»:Μεταφορική χρήση του λόγου/ Παρουσίαση αδόκιμης- προφορικής φράσης.
β) υγιείς στόχους και ιδανικά
Γ.
ΤΙΤΛΟΣ: ΒΙΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ: (Αντιθετικός)=>Αναφορά στον ρόλο του σχολείου και περιγραφή της μαθητικής ζωής.
Επισήμανση της ύπαρξης του προβλήματος ενδοσχολικής βίας που αναιρεί τους στόχους του σχολείου.
ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ: ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ Α΄: Μορφές ενδοσχολικής βίας.
-Λεκτική: Προσβολές, εξύβριση.
- Σωματική: Άσκηση σωματικής βίας, κακοποίηση.
- Ψυχολογική: Περιθωριοποίηση, διαπόμπευση.
- Σεξουαλική κακοποίηση
Ιδιαίτερη αναφορά στην αρνητική συμβολή του διαδικτύου.
ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ Β΄: Τρόποι αντιμετώπισης.
-Επικοινωνία με το διδακτικό προσωπικό αλλά και με εξειδικευμένους ψυχολόγους.
-Συνεργασία γονέων και καθηγητών.
-Ενημέρωση των μαθητών για την έκταση και την υφή του προβλήματος.
- Επιτήρηση των χώρων του σχολείου.
-Επέμβαση με δραστηριότητες διαφόρων ειδών των κρατικών φορέων.
- Γενικότερη προσπάθεια για: α)Αποφόρτιση του σχολικού άγχους β)Περιορισμού της
προβολής της βίας από τα Μ.Μ.Ε. γ)Περιορισμού του χάσματος των γενεών.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ:
Ανακεφαλαίωση- συμπέρασμα: Ανησυχητικό πρόβλημα που εκδηλώνεται με ένταση και
ποικιλομορφία.
Προτροπή για τη επίτευξη της ιδεατής έκβασης: Ανάγκη δραστηριοποίησης όλων των
εμπλεκομένων φορέων στην εκπαιδευτική διαδικασία και ιδίως των νέων, προκειμένου το
σχολείο να καταστεί χώρος διαπαιδαγώγησης, προβολής ανθρωπιστικών αξιών και
αρμονικής συνύπαρξης.
A. Ο συγγραφέας προβληματίζεται για το φαινόμενο της βίας. Αρχικά, επισημαίνει την αύξησή του στη σύγχρονη εποχή και αναφέρει σχετικά κοινωνικά και οικονομικά αίτια επικαλούμενος τεκμήρια αύξησης της βίας στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο. Έπειτα, παραθέτει απόσπασμα, όπου αναφέρονται ως τρόποι αντιμετώπισης του φαινομένου η αναδιαμόρφωση της βιομηχανίας θεάματος, της βιομηχανίας όπλων, της πολιτικής των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, και αναρωτιέται για την ατομική ευθύνη. Τέλος, καταγράφει την άποψη επιστημόνων ότι η λύση εντοπίζεται στην αναδιάρθρωση του θεσμικού πλαισίου και όχι σε μέτρα αστυνόμευσης, και αναζητά τις αιτίες της ενδοσχολικής βίας στον οικονομικό και κοινωνικό τομέα.
Β1. Η βιομηχανία της ψυχαγωγίας πρέπει να σταματήσει να «πουλάει βία» στα παιδιά. Αυτό συμβαίνει, διότι τα νεαρά άτομα ερχόμενα σε επαφή με την βία, που προβάλλεται είτε μέσω της τηλεόρασης είτε μέσω του Διαδικτύου και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, εθίζονται σε αυτήν και σταδιακά την θεωρούν κομμάτι της πραγματικότητας και όχι κάτι κατακριτέο. Επιπλέον, τα βίαια πρότυπα που προβάλλονται και υιοθετούνται από τα παιδιά οδηγούν στην ίδια κατεύθυνση. Άρα, οφείλει η βιομηχανία της ψυχαγωγίας να αλλάξει το περιεχόμενο των προωθούμενων προϊόντων και να περιορίσει τη βία που υπάρχει σε αυτά.
Β2α. Η παράγραφος αναπτύσσεται με αιτιολόγηση, καθώς στις λεπτομέρειες αιτιολογείται το φαινόμενο της αύξησης της εγκληματικότητας των νέων, που προλογίζεται στην θεματική περίοδο.
β. Θεματική περίοδος: «Ένα σημαντικό πρόβλημα... ιδίως των νέων».
Λεπτομέρειες: «Σε σημαντικό βαθμό... και την τηλεόραση».
Κατακλείδα: Δεν έχει.
Β3α. σημαντικό≠ ασήμαντο
απουσία≠ παρουσία
ενήλικη≠ ανήλικη
σταματήσει≠ αρχίσει
ανασφάλεια≠ ασφάλεια
β. πίστη= προσήλωση
στόχους= σκοπούς
αναφέρεται= μνημονεύεται
μερίδιο= τμήμα
ερμηνεύσουν= εξηγήσουν
Β4α. –«Πρέπει να αναρωτηθούμε... εμείς τα άτομα;»: τα εισαγωγικά δηλώνουν αυτούσια μεταφορά αποσπάσματος/χωρίου από άρθρο του περιοδικού Time
-«να πουλάει βία»: τα εισαγωγικά δηλώνουν μεταφορικό λόγο
β. η βιομηχανία της ψυχαγωγίας (3η παράγραφος, 4η γραμμή)
Γ.
Τίτλος: «Ενδοσχολική βία: Ως πότε;»
Πρόλογος: αφόρμηση από ένα επίκαιρο γεγονός (π.χ. εκδήλωση ενός περιστατικού βίας στο σχολικό σας περιβάλλον)
Γλώσσα: κυριαρχεί η αναφορική χρήση της γλώσσας
Ύφος: επίσημο, τυπικό (κυριαρχεί η χρήση γ’ ρηματικού προσώπου)
Μορφές ενδοσχολικής βίας:
- Σωματική: βιαιοπραγίες, ξυλοδαρμοί
- Ψυχολογική-Λεκτική: υβριστικά, υποτιμητικά και προσβλητικά σχόλια, πίεση, εκβιασμοί, εξαναγκασμός, εκφοβισμός κ.λπ.
- Υλική: κλοπή ή καταστροφή προσωπικών αντικειμένων κ.λπ.
- Κοινωνική: περιθωριοποίηση, αποκλεισμός από παρέες, απομόνωση, ρατσιστική αντιμετώπιση μαθητών με ειδικές ανάγκες, μεταναστών κ.λπ.
- Σεξουαλική: σεξιστικά σχόλια, παρενόχληση, κακοποίηση κ.λπ.
Τρόποι Αντιμετώπισης:
Κράτος
-Αλλαγή εκπαιδευτικού προσανατολισμού, έμφαση στην ανθρωπιστικού περιεχομένου παιδεία για τη διαμόρφωση ηθικά ακέραιων και κριτικά σκεπτόμενων προσωπικοτήτων και για την υγιή κοινωνικοποίηση των νέων.
-Κατάλληλες εκπαιδευτικές συνθήκες (υποδομές, περιεχόμενο μάθησης, παιδαγωγικό κλίμα κ.λπ.) για την αναδιαμόρφωση του σχολείου και τη μετατροπή του σε χώρο δημιουργικής και γόνιμης μάθησης.
- Επάνδρωση των σχολικών μονάδων από ειδικούς ψυχικής υγείας (ψυχολόγους, λογοθεραπευτές, κοινωνικούς λειτουργούς κ.λπ.).
-Ενίσχυση του ρόλου του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων με επαύξηση των αρμοδιοτήτων του και αποτελεσματικότερη συνεργασία του με το σχολικό συμβούλιο.
-Συνεχής παιδαγωγική κατάρτιση των εκπαιδευτικών (διοργάνωση σεμιναρίων, ημερίδων, διαλέξεων).
Εκπαιδευτικοί
-Πρωτοβουλία για τη συνεχή ενημέρωσή τους σε ψυχοπαιδαγωγικά ζητήματα (εποπτεία της επικαιροποιημένης βιβλιογραφίας, ανάγνωση βιβλίων, παρακολούθηση σεμιναρίων κ.λπ.).
-Επαγρύπνηση για την πρόληψη, τον έγκαιρο εντοπισμό των συμπτωμάτων (αδικαιολόγητες και συχνές απουσίες, παραβατική συμπεριφορά, εσωστρέφεια, χαμηλή μαθητική επίδοση κ.λπ.) και την αποτελεσματική παρέμβαση σε περιστατικά εκδήλωσης ενδοσχολικής βίας.
-Διακριτική παρέμβασή τους για την άρση των παρεξηγήσεων και την επίλυση των διαφορών μεταξύ των μαθητών.
- Συχνότερη επαφή και επικοινωνία των εκπαιδευτικών με τους γονείς των μαθητών για την ενημέρωσή τους σε ενδεχόμενα οικογενειακά ή άλλου είδους προβλήματα.
Γονείς
- Ηθική διαπαιδαγώγηση (μύηση του νέου σε ηθικές, πανανθρώπινες αξίες).
-Καλλιέργεια δημοκρατικού κλίματος μέσα στην οικογένεια (ανοχή, διάλογος κλπ.).
-Υγιές συναισθηματικό περιβάλλον (αγάπη, ζεστασιά, θαλπωρή, ενδιαφέρον).
-Ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, της αυτοπεποίθησης του νέου για την ανάπτυξη του αισθήματος της αξιοπρέπειας και τη διαμόρφωση ισχυρής και ασφαλούς προσωπικότητας.
-Διαρκής επικοινωνία με τους αρμόδιους εκπαιδευτικούς για την ενημέρωση της σχολικής παρουσίας του παιδιού τους.
-Αναζήτηση βοήθειας ειδικού (π.χ. παιδοψυχολόγου) σε περιπτώσεις που οι ίδιοι αδυνατούν να διαχειριστούν ένα πρόβλημα.
Επίλογος: έμφαση στην επιτακτική ανάγκη αντιμετώπισης του προβλήματος.
Σημείωση: Οι παραπάνω απαντήσεις των ζητούμενων θεμάτων είναι ενδεικτικές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου