Οι (Πανελλήνιες) εξετάσεις δεν τελειώνουν ποτέ

Οι (Πανελλήνιες) εξετάσεις δεν τελειώνουν ποτέ

Αρθρογράφος: 

Θωμάς Σίδερης

Οι (Πανελλήνιες) εξετάσεις δεν τελειώνουν ποτέ

του Θωμά Σίδερη






Τη μέρα που η Νικολέτα γινόταν δεκαοχτώ έγραφε Φυσική Κατεύθυνσης. Στη σύντομη διαδρομή μας με το αυτοκίνητο μέχρι το σχολείο, γύρισε και μου είπε: «Νιώθω τέτοια πίεση, που νομίζω ότι κάνω κακό στον εαυτό μου». Σήμερα, που επιτέλους ολοκλήρωσε τη διαδικασία των Πανελληνίων, μου είπε: «Αν ήταν στο χέρι μου, δε θα ήθελα να δώσω ποτέ. Ήταν χειρότερο απ’ ό,τι το περίμενα».

Ανέκαθεν στην Ελλάδα, το εκπαιδευτικό σύστημα ήταν ταυτισμένο με το εξεταστικό σύστημα. Ποτέ δεν ενδιαφερθήκαμε σοβαρά για το τι σχολείο θέλουμε να φτιάξουμε και για το τι πολίτες θέλουμε να δημιουργήσουμε. Αντίθετα, η φαιά ουσία μας αναλώθηκε στο πόσες και τι εξετάσεις θέλουμε να έχουμε. Ειδικότερα, στο ποια θα είναι η εξεταστική διαδικασία –από το πάλαι ποτέ εξατάξιο γυμνάσιο έως το σημερινό λύκειο- για την εισαγωγή των μαθητών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Από τα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια μέχρι και σήμερα, η αλλαγή του υπουργού Παιδείας σήμαινε και αλλαγή του εξεταστικού συστήματος. Σχηματικά, αν η διαδικασία εισαγωγής στα Πανεπιστήμια ήταν η ανυπεράσπιστη κορασίδα, ο εκάστοτε υπουργός αναλάμβανε το ρόλο του δράκου του Σέιχ Σου.

Αποσυνδέσαμε εντελώς το σχολείο με τη γνώση. Αποφασίσαμε ότι δε μας ενδιαφέρει ούτε το είδος της παρεχόμενης γνώσης ούτε ο τρόπος μετάδοσής της. Στη θέση της γνώσης βάλαμε την πληροφορία, με τέτοια ευκολία μάλιστα, που θα ζήλευε ακόμα και η Άρτεμις όταν έβαζε στη θέση της Ιφιγένειας το περιβόητο κριάρι. Αλλά οι ούριοι άνεμοι δε φύσηξαν ποτέ στα σχολεία της Ελλάδας. Και πώς να φυσήξουν τα ρεύματα της γνώσης και της προόδου όταν υψώσαμε πελώρια τείχη από άχρηστες και περιττές πληροφορίες.

Από την άλλη πώς μπορώ να πω στη Νικολέτα ότι «Οι εξετάσεις δεν τελειώνουν ποτέ»; Και πόσο δίκιο είχε ο Ενουάρντο Ντε Φίλιππο όταν το 1973 έγραφε το ομώνυμο θεατρικό έργο του; Κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε λεπτό, εξετάσεις για όλα και μπροστά σε όλους.

Εξετάσεις μπροστά στους γονείς για να περάσουμε με άριστα τις προσδοκίες και τα όνειρα που έχουν για μας. “Μαμά, τελείωσα με άριστα, αλλά δεν έχω ευχάριστα. Μαμά...” Αυτό το “μαμά” κρύβει μέσα του σπαραγμό.

Εξετάσεις στο στρατό για να πιστοποιηθεί ότι είσαι υπάκουος και πειθαρχημένος και ότι ανά πάσα στιγμή θα δώσεις το αίμα σου για μια πατρίδα που σε αφαιμάζει διαρκώς και ποικιλοτρόπως. “Ευπειθώς αναφέρω...”

Εξετάσεις μπροστά στα κάθε λογής αφεντικά ότι είσαι τίμιος, συνεπής και δημιουργικός υπάλληλος. Εξετάσεις για τη σιωπή σου, την αντοχή σου, την υπομονή σου. Εξετάσεις ότι είσαι αναλώσιμος και ανά πάσα στιγμή αντικαταστάσιμος.

Εξετάσεις πτυχιούχων και μη μπροστά στο ΑΣΕΠ. Ένα κράτος, που επαγγέλλεται σαν ψωμοτύρι τη γελοία αξιοκρατία του, θα σε βάλει σε βαθμολογικούς πίνακες φθίνουσας κατάταξης, εξετάζοντας με μόρια την επιστημονική και πνευματική σου επάρκεια.

Εξετάσεις μπροστά στους φίλους που έρχονται και παρέρχονται και ποδοπατιούνται σαν τα φύλλα του φθινοπώρου. Εξετάσεις για ειλικρινή και άδολη φιλία, για εχεμύθεια και αυταπάρνηση. Εξετάσεις για να διαπιστωθεί πόσο εύκολα μπορείς να πουλάς κάθε φορά τους φίλους σου, αφού όλα είναι μέσα στο παιχνίδι και όλα πουλιούνται και αγοράζονται.

Εξετάσεις κάθε φορά που επιλέγουμε να ζήσουμε μ’ έναν άνθρωπο μαζί. Λίγο ή πολύ δεν έχει σημασία. Εξετάσεις για τους μικρούς και μεγάλους συμβιβασμούς που είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε.

Εξετάσεις για τους ρόλους που αναλαμβάνουμε κάθε φορά.
Εξετάσεις μέσα στις κοινωνικές, πολιτικές ή θρησκευτικές ομάδες που ανήκουμε. Εξετάσεις ότι είμαστε απόλυτα ταυτισμένοι με τους στόχους και τις επιδιώξεις της ομάδας. Ως γνωστόν, είναι κοινωνική ανάγκη το να ανήκεις κάπου.

Εξετάσεις ότι μπορούμε να μετουσιώνουμε τα “θέλω” μας στα “πρέπει”.
Εξετάσεις για να κρύβουμε καλά την “ψυχούλα” μας. Εξετάσεις για τις άτακτες φυγές και τις υποχωρήσεις μας. Εξετάσεις για την ικανότητά μας να ισορροπούμε στον πολυπόθητο μέσο όρο.

Εξετάσεις για να διακριβωθεί αν ανταποκρινόμαστε με επάρκεια στις κάθε λογής εξετάσεις.